Fatwapedia.com – Islam sentiasa mengajar kebaikan dalam kehidupan manusia. Islam juga mengatur cara hidup bersama manusia lain termasuk perkahwinan. Perkahwinan merupakan salah satu ibadah dalam Islam dan mempunyai beberapa rukun dan syarat akad nikah. Mencari jodoh dalam Islam atau yang sering disebut sebagai taaruf adalah antara perkara yang dianjurkan untuk mencari kriteria calon suami dan kriteria calon isteri yang baik.
Islam juga mengajar cara memilih pasangan hidup yang baik sebagai pasangan dalam membina rumah tangga dan juga mengajar cara mendidik anak yang soleh pada masa hadapan. Dalam mencari pasangan kita juga digalakkan untuk menunaikan solat istikharah dan menjalani ibadah lain dengan pasrah. Dalam erti kata lain, dating dalam Islam sebenarnya tidak dibenarkan kerana kerana larangan zina dalam Islam dan dating boleh membawa kepada zina. Islam juga mengajar bagaimana menjaga keharmonian rumah tangga supaya dapat mengelakkan penceraian atau talak.
Definisi perceraian (talak)
Perceraian ialah ucapan suami yang ditujukan kepada isteri yang mengakibatkan keretakan hubungan suami isteri. ini tidak sesuai dengan tujuan perkahwinan dalam Islam. Perceraian diucapkan oleh suami kepada isterinya dengan sengaja sama ada dengan ketetapan langsung atau sindiran. Perceraian, hukum dan jenisnya diatur dalam Islam dan undang-undang. Menurut Kompilasi Undang-undang Islam, talak ditakrifkan sebagai ikrar suami yang dibuat di hadapan mahkamah, dalam kes ini mahkamah agama. Hal ini diatur dalam pasal 129 KHI yang berbunyi
Seorang suami yang akan menceraikan isterinya mengajukan permohonan secara lisan dan tertulis kepada Pengadilan Agama yang mengurus tempat kediaman isteri disertai alasan dan meminta diadakan sidang untuk itu.
Berdasarkan kefahaman di atas, cerai yang diiktiraf oleh undang-undang negeri ialah cerai yang dilafazkan di hadapan mahkamah agama. Berbeza dengan cerai dalam hukum syarak di mana cerai adalah sah atau sah jika dijatuhkan secara langsung pada ketika itu walaupun dijatuhkan di luar mahkamah agama. Talak atau cerai yang dilakukan secara agama adalah sah, tetapi selagi belum dilafazkan cerai di hadapan mahkamah, suami isteri itu masih terikat secara sah.
Definisi Talak Satu, Dua dan Tiga
Seorang suami berhak menjatuhkan talak kepada isterinya mengikut syarat, kerukunan dan undang-undang yang dibaca (hukum talak dalam perkahwinan). Talak adalah sah selagi hukumnya tidak haram dan suami boleh menjatuhkan talak sebanyak tiga kali. Berdasarkan pendapat ulama, perceraian terbahagi kepada beberapa kategori iaitu:
Talak Raj’i
Talak ra’i ialah talak yang dijatuhkan oleh suami dan selepas diceraikan suami masih mempunyai hak untuk mendamaikan isterinya dalam tempoh iddah. Talak pertama dinamakan talak satu manakala talak kedua disebut talak dua. Talak satu dan dua boleh diklasifikasikan sebagai talak raj’i kerana kedua-dua selepas talak pertama dan kedua suami masih boleh merujuk isterinya dalam tempoh iddah. Rujukan yang dimaksudkan ialah suami boleh kembali hidup dan menyetubuhi isteri tanpa perlu mengikat kontrak baru dan tanpa menunggu persetujuan isteri.
Talak Raj’i, baik talak satu maupun talak dua, diatur dalam surah Al-Baqarah ayat 229 di mana diterangkan bahawa talak satu-satunya yang dibenarkan untuk didamaikan ialah talak dua. Pendamaian bertujuan untuk memulihkan hubungan suami isteri selepas suami menceraikan isterinya. Pendamaian boleh dilakukan semudah berkata cerai. Pendamaian boleh dibuat hanya dengan menyebut perkataan “Saya kembali kepada kamu” di hadapan dua orang saksi lelaki yang dianggap adil.
Berdasarkan Perkara 118 KHI dinyatakan bahawa:
“Talak Raj’i ialah talak pertama atau kedua, di mana suami berhak mendamaikan selagi isteri dalam tempoh iddah.
Maka dapat disimpulkan bahawa akibat penceraian seseorang dan kedua-dua suami isteri masih boleh bersatu kembali atau berdamai dan hidup bersama sebagai suami isteri. Walaupun satu dua talak telah dikeluarkan, suami isteri digalakkan untuk terus tinggal bersama dalam satu rumah. Ini bertujuan agar suami dan isteri mempertimbangkan semula dan mempertimbangkan semula kebaikan dan keburukan jika mereka berpisah.
Talak Bain
Talak bain yang merangkumi tiga talak terbahagi kepada dua iaitu: Talak ba’inunah shugra (perpisahan kecil)
Talak ba’innah shugra atau perpisahan kecil ialah talak yang dilalui oleh suami kepada isterinya dan selepas perceraian itu dilakukan, suami tidak lagi berpeluang untuk berdamai dengan isterinya. Jika suami ingin kembali tinggal bersama isterinya, suami hendaklah meminta persetujuan daripada isteri dan mesti memulakan kontrak baru tetapi tidak perlu berkahwin dengan lelaki lain terlebih dahulu.
Talak ini berlaku secara automatik sekiranya selepas tamat tempoh iddah isteri, selepas jatuh talak raj’i, suami tidak melakukannya atau berdamai. Ini juga berlaku kepada suami yang membenci isteri mereka yang tidak pernah melakukan hubungan seks sebelum ini. Hukum dua syarat tersebut ialah bainnunah shugra. Suami boleh bertemu semula dengan isteri selepas akad baru dibuat, sedangkan jika isteri tidak pernah bersetubuh, maka tidak ada tempoh iddah.
Apakah tempoh iddah?
Yang dimaksudkan dengan tempoh iddah ialah masa menunggu isteri yang putus perkahwinannya. Tempoh iddah ini menentukan jangka masa wanita itu boleh berdamai atau berkahwin semula. Tempoh iddah bertujuan untuk mengetahui sama ada isteri hamil atau tidak selepas bercerai. Tempoh iddah termasuk yang berikut:
Apabila akad nikah putus karena kematian, walaupun qabla al dukhul, waktu tunggunya ditetapkan 130 (seratus tiga puluh) hari.
Apabila perkawinan putus karena perceraian, maka waktu tunggu bagi yang masih haid ditetapkan 3 (tiga) waktu suci sekurang-kurangnya 90 (sembilan puluh) hari, dan bagi yang tidak haid ditetapkan 90 hari. (sembilan puluh) hari.
Sekiranya perkahwinan itu putus kerana perceraian semasa janda itu mengandung, tempoh menunggunya ditetapkan sehingga dia bersalin.
Sekiranya perkahwinan itu putus kerana kematian, sedangkan janda itu mengandung, tetaplah tempoh menunggu sehingga dia bersalin
Talak ba’inunah kubra (perpisahan besar)
Talak ba’innunah kubra ialah talak yang diturunkan oleh suami kepada isterinya dan selepas itu suami tidak boleh berdamai atau berkahwin semula dengan isterinya sebelum bekas isterinya berkahwin dengan lelaki lain dan kemudian lelaki itu menceraikannya atau mati.
Talak bainnunah kubra juga dikenali sebagai talak 3. Ini boleh digambarkan sebagai suami menceraikan isterinya kemudian berdamai buat kali pertama, kemudian suami menceraikan isterinya untuk kali kedua atau bercerai dua kali selepas itu suami berdamai semula. Jika selepas perdamaian kedua suami masih memutuskan untuk bercerai lagi atau talak ketiga maka haram baginya untuk kembali merujuk atau mengahwini isterinya. Suami hanya boleh berkahwin semula dengan isteri jika isteri telah berkahwin semula dan menceraikan suaminya
Ayat yang menerangkan perceraian 3
Berdasarkan al-Quran Surah Al-Baqarah ayat 230 sekiranya seorang suami menceraikan isterinya untuk kali ketiga, maka tidak sah baginya mengahwini wanita itu sebelum dia berkahwin dengan lelaki lain. Berikut ini membaca Al-Qur’an Surah Al-Baqarah ayat 230:
“Jika dia menceraikan wanitanya (setelah diceraikan dua kali), maka dia tidak halal baginya, kecuali jika wanita itu telah berkahwin dengan lelaki lain. Dan jika mereka juga diceraikan oleh lelaki lain, maka tidak ada dosa bagi keduanya jika mereka berdamai, jika keduanya menduga akan menegakkan hukum-hukum Allah. Demikianlah hukum-hukum Allah, dijelaskan kepada orang-orang yang mengetahuinya
Perceraian tiga kali ini diatur dalam Pasal 120 KHI yang berbunyi:
“Talak ba’in kubraa ialah perceraian yang berlaku untuk kali ketiga. Perceraian jenis ini tidak boleh didamaikan dan tidak boleh dikahwinkan semula melainkan perkahwinan itu dijalankan selepas bekas isteri berkahwin dengan orang lain dan kemudian berlaku penceraian ba’da al dukhul dan tamat tempoh iddahnya.
Jika akhirnya suami ingin berkahwin semula dengan isterinya dan dia membayar lelaki lain atau meminta lelaki lain mengahwini isterinya supaya dia boleh diceraikan, maka ini tidak wajar dalam hukum agama Islam.
Itu takrif cerai, satu dua dan tiga dan perbezaannya.
Dapat disimpulkan bahawa perbezaan antara 1, 2 dan 3 perceraian adalah akibatnya. Dalam talak 1 dan 2, suami masih boleh merujuk isteri tanpa perlu lafaz akad baru dan dilakukan dalam tempoh iddah isteri. Manakala dalam 3 talak suami tidak boleh mendamaikan isterinya selepas jatuh talak dan hanya boleh berkahwin semula jika isteri berkahwin lagi dan kemudian bercerai dengan suami baru.Seharusnya kita tahu perbezaan ketiga-tiga talak tersebut supaya tidak berlaku perselisihan faham dalam masa depan. Perceraian juga perlu dipertimbangkan dengan teliti memandangkan undang-undang boleh menjadi haram dan boleh menjadi pilihan jika perkahwinan itu hanya membawa mudarat kerana suami atau isteri durhaka.